“Giờ đây, lạy Chúa, Chúa biết không phải vì dục tình
mà tôi cưới em này làm vợ, song chỉ vì muốn có con cái nối dòng,
để danh Chúa được chúc tụng muôn đời”.
Sara cũng nguyện rằng:
“Lạy Chúa, xin thương xót chúng tôi, xin thương xót chúng tôi,
xin cho hai chúng tôi được an khang trường thọ” (Tb 8,7).
Tình yêu vợ chồng
mang tính cách một cam kết quyết liệt. Đôi bạn thời đính hôn cần hiểu rõ tình
yêu này, để biết mình đang hướng đến điều gì và phải chuẩn bị tâm hồn nghiêm
túc như thế nào? Thật vậy, trong tình yêu vợ chồng, “mình với ta tuy hai mà
một”. “Một” ở đây muốn nói lên sự kết hợp mật thiết đến độ không chỉ dừng ở
việc ý hợp tâm đầu, mà còn đón nhận và trao ban cho nhau trọn vẹn, trở thành
một xương một thịt suốt đời. Trao ban trọn cả con người, đón nhận nhau trọn cả
cuộc sống, để trở thành một xương một thịt suốt đời và từ đó làm nảy sinh những
sự sống mới. Đây chính là đặc tính của tình yêu vợ chồng.
1. Đặc tính của tình yêu vợ chồng
1.1. Tình yêu kết hợp nên một
Tình yêu vợ chồng
trước hết hướng đến việc kết hợp nên một: “Người đàn ông sẽ lìa bỏ cha mẹ mà
kết hợp với vợ mình, và cả hai nên một thân thể” (St 2,24; Mt 19,5; Mc
10,8). Trước khi lấy nhau, họ là hai thế giới khác biệt với
những vấn đề, những khát vọng, những niềm vui, nỗi buồn riêng tư. Giờ đây, khi
đã lấy nhau, hai thế giới đó được hoà trộn vào nhau, thành một xương một thịt
và một tâm hồn, chia sẻ một vận mệnh và một cuộc sống. Sự kết hợp đó sâu xa đến
nỗi chỉ cái chết mới có thể chia lìa. Chính vì vậy, tình yêu hôn nhân đòi hỏi
sự đơn nhất và bất khả phân ly[1].
Giải thích của cha xứ:
Nên
một ở đây theo gương mẫu của tình yêu Ba Ngôi Thiên Chúa. Nên một trong Thiên
Chúa Ba Ngôi là một hành vi hiến dâng-đón nhận không bao giờ cùng, một nỗ lực
“để chung” trong tình yêu và vì thế, nên một nhưng không đánh mất chính mình,
nên một như thế không làm cho Ba Ngôi nghèo nàn, đơn điệu nhưng phong phú mãi
mãi. Sự kết hợp nên một trong tình yêu vợ chồng không theo nghĩa người này buộc
người kia nên giống mình, “nuốt chửng người kia trong mình” nhưng cả hai được
mời gọi cắt tỉa để trở nên giống Thiên Chúa. Theo một nhà ngôn ngữ cổ, trong
chữ Do Thái, người nữ và người nam khi kết hợp trong tình yêu (TY) sẽ xuất hiện
chữ tương tự như Yahweh, trong khi đó, nếu họ loại trừ nhau, nó sẽ thành chữ
“lửa” - hủy diệt tất cả. Trong một lời, cả hai cùng được mời gọi nên một trong
tình yêu (agape) và như thế họ nên một trong Thiên Chúa.
1.2. Tình yêu trao hiến trọn vẹn
Nhờ khả năng tính
dục, người nam và người nữ hiến thân cho nhau qua những hành vi ân ái dành
riêng cho vợ chồng. Tính dục không chỉ là hành vi sinh lý, mà còn liên can đến
những điều thâm sâu nhất của nhân vị.
Những hành vi thực
hiện sự kết hợp thân mật và thanh khiết của đôi vợ chồng đều cao quý và chính
đáng. Chúng biểu hiện và khích lệ sự hiến thân cho nhau, nhờ đó hai người làm
cho nhau thêm phong phú trong hoan lạc và biết ơn.
Sự trao hiến trọn
vẹn toàn thể con người dẫn đôi bạn đến sự kết hợp mật thiết với nhau thành một
trái tim, một tâm hồn, một cuộc sống. Nhờ sự kết hợp nên một và trao hiến trọn
vẹn của vợ chồng, hai mục đích của hôn nhân được thực hiện: lợi ích của chính
đôi vợ chồng và lưu truyền sự sống.
Cha xứ giải thích:
Trao
hiến trọn vẹn trong tình yêu là một trao hiến không hàm chứa bất cứ sự sợ hãi
nào và là một hành vi hoàn toàn tự do. Bởi đó, hành vi hiến dâng cao nhất trong
đời vợ chồng chắc chắn là hành vi hai người trao cho nhau những gì thiêng liêng
cao quý nhất và dĩ nhiên, nó cũng hưỡng về khát vọng cao quý nhất của họ. Như
thế, hành vi ấy luôn là một mở ra cho sự sống tự bản chất, nếu muốn đạt tới
đỉnh cao của sự kết hợp và làm cho sự kết hợp ấy trở thành cụ thể và vĩnh cửu.
Sự sợ hãi qua các biện pháp ngăn ngừa sự sống có nguy cơ vừa làm cho hành vi vợ
chồng không là một hành vi tự nguyện hiến dâng nhưng là một giải quyết nhu cầu
sinh lý vừa làm cho tình yêu bị giới hạn bởi nỗi sợ hãi hiện diện trong chính
hành vị trao dâng ấy.
1.3. Tình yêu chung thủy
Tình yêu hôn nhân
đòi hỏi hai vợ chồng phải dứt khoát, không được tạm bợ, nghĩa là phải luôn
chung thuỷ với nhau, bởi vì do giao ước hôn nhân, họ không còn là hai, nhưng đã
trở thành một thân thể duy nhất.
Thiên Chúa đã yêu
thương chúng ta bằng một tình yêu vĩnh viễn không lay chuyển. Tình yêu vợ chồng
được tham dự vào tình yêu này và được tình yêu này hướng dẫn và nâng đỡ. Nhờ
chung thủy với nhau, vợ chồng trở thành chứng nhân cho tình yêu trung tín của
Thiên Chúa[2].
Cha xứ giải thích:
Chung thủy làm cho tình yêu vợ chồng trở thành một tình yêu trọn vẹn,
không chia sẻ, không để dành cho bất cứ ai cả trong ý chí, lý trí và trong tâm
hồn. Một ai đó đã nói “ăn có thể nửa bữa, ngủ có thể nửa giấc nhưng bạn không
thể yêu bằng nửa trái tim và đi một nửa đường của chân lý”. Thiên Chúa trong
Đức Kitô đã yêu chúng ta hết lòng hết sức hết linh hồn và hết trí khôn Ngài. Vợ
chồng cũng được mời gọi yêu nhau như Chúa yêu như thế.
1.4. Tình yêu mở ngỏ cho sự sống
Truyền sinh vừa là
một ân huệ, vừa là một mục tiêu căn bản của hôn nhân, vì tự bản chất, tình yêu
vợ chồng hướng tới việc sinh sản con cái. Con cái là hoa quả của tình yêu vợ
chồng, hiện diện ngay trong việc vợ chồng hiến thân cho nhau, chứ không phải là
một cái gì được thêm vào từ bên ngoài. Vì thế, mọi hành vi ân ái phải mở ngỏ
cho việc truyền sinh. Hội Thánh đã nhắc đi nhắc lại điều này nhiều lần: hành vi
ân ái luôn mang hai giá trị bất khả phân ly: kết hợp và truyền sinh. Đây là
điều chính Thiên Chúa đã muốn và con người không được phá bỏ.
Vì được mời gọi
thông truyền sự sống, đôi vợ chồng tham dự vào quyền năng sáng tạo và tình phụ
tử của Thiên Chúa.[3] Trong
khi thi hành bổn phận truyền sinh và giáo dục, đôi vợ chồng biết rằng mình cộng
tác với tình yêu của Thiên Chúa và trở thành như những người diễn đạt tình yêu
của Ngài. Do đó, họ sẽ chu toàn bổn phận trong tinh thần trách nhiệm của một
con người và một Kitô hữu.
Một khía cạnh đặc
biệt của trách nhiệm, đó là điều hòa sinh sản. Khi có lý do chính đáng, đôi vợ
chồng có quyền kéo dài khoảng cách giữa những lần sinh con. Chính họ phải chứng
thực rằng ước muốn đó không do ích kỷ, nhưng xứng hợp với lòng quảng đại chính
đáng của bậc làm cha làm mẹ có trách nhiệm. Ngoài ra, họ phải xử sự theo những
tiêu chuẩn khách quan của luân lý.
Cha xứ giải thích:
Điều hòa sinh sản hay sinh sản có trách nhiệm đòi hỏi sự tiết dục của
vợ chồng và tinh thần trách nhiệm của họ với con cái. Sự tiết dục như một lời
mời gọi của Hội Thánh để hành vi vợ chồng được chuẩn bị chu đáo cả bên ngoài
lẫn bên trong tâm hồn và như thế, nó nâng cao hành vi này và làm gia tăng tình
yêu giữa họ. Trong khi đó, sinh sản có trách nhiệm khiến cho đứa con chào đời
không như một tai nạn, một sự bất ngờ nằm ngoài dự định nhưng như một kế hoạch
của tình yêu vợ chồng. Nó được ví như hành động tạo dựng con người của Thiên
Chúa. Một thế giới được tạo thành sẵn sàng cho sự xuất hiện của con người: “con
người được đặt vào vườn Eden để canh tác đất đai”.
2. Nhiệm vụ vợ chồng
2.1. Nhiệm vụ của người chồng
Trong gia đình, cộng
đoàn hiệp thông giữa các ngôi vị, người nam được mời gọi sống sự tự hiến của
mình trong vai trò là chồng và là cha.
Qua người vợ, người
chồng nhìn thấy ý định của Thiên Chúa được thực hiện: “Đàn ông ở một mình không
tốt, Ta hãy tạo dựng cho nó một nội trợ giống như nó” (St 2,18). Người chồng sẽ
có cùng một tiếng kêu hạnh phúc như Ađam, người chồng đầu tiên: “Bây giờ xương
bởi xương tôi và thịt bởi thịt tôi” (St 2,23).
Cha xứ dặn dò:
Người chồng phải luôn sống trong tâm tình biết ơn người bạn đời của
mình bởi chính vì tiếng vâng của cô ấy, anh mới thoát khỏi cảnh đơn chiếc và
được kêu lên tiếng kêu của hạnh phúc. Hãy không ngừng nhớ lại những gì tốt đẹp
cô ấy làm cho cuộc đời của bạn, bạn sẽ thấy nhu cầu biết ơn với cô ấy. Quên mất
những điều ấy, bạn đã sống vô ơn với cuộc đời và con người.
Tình nghĩa vợ chồng
đòi buộc người chồng phải thực sự tôn trọng
phẩm giá của người vợ, như thánh Ambrôxiô đã viết: “Con không phải là chủ của
nàng, nhưng là chồng nàng; nàng được trao cho con để làm vợ chứ không phải để
làm nô lệ... Hãy đáp lại những quan tâm nàng đã dành cho con, và hãy biết ơn
tình yêu của nàng” (Exameron V,7.19).
Cha xứ
dặn dò:
Hãy nhớ rằng, người vợ của anh trước khi là quà
tặng Thiên Chúa cho riêng anh, cô ấy đã là hình ảnh của Thiên Chúa và cô ấy
cũng được Thiên Chúa trong Đức Kitô cứu chuộc bằng giá máu châu báu của Người.
Khinh chê, xúc phạm đến quà tặng chính là khinh chê xúc phạm đến người tặng quà
cho chính bạn.
Đối với vợ, người
chồng phải trở nên người bạn đời. Hơn thế nữa, người chồng còn được mời gọi trở
nên người bạn đạo bằng cách yêu thương vợ mình một cách tế nhị và mạnh mẽ như
Đức Kitô đã yêu thương Hội Thánh.
Cha xứ
dặn dò:
"Thầy không còn gọi anh em là tôi tớ nhưng là bạn hữu vì tất cả
những gì thầy đã nghe biết nơi cha Thầy, Thầy đã tỏ cho anh em biết". Anh
cần chia sẻ với chị tất cả những gì anh có kể cả những của cải thiêng liêng
tinh thần như kinh nghiệm đức tin của anh. Sự chia sẻ đó làm gia tăng lòng tin
tưởng của vợ chồng lẫn nhau và như thế nó củng cố tình yêu gia đình.
Tình yêu đối với
người vợ đã trở thành mẹ và tình yêu đối với con cái là con đường tự nhiên đưa người chồng đến chỗ hiểu biết và thể
hiện tư cách làm cha của mình. Chỗ đứng và vai trò của người cha
trong gia đình có một tầm quan trọng không ai có thể thay thế được. Sự vắng mặt
của người cha thường gây ra những sự thiếu quân bình về tâm lý và tinh thần,
cũng như nhiều khó khăn đáng kể khác trong những tương quan gia đình; nhưng ngược lại, cũng sẽ xảy ra như thế nếu
sự hiện diện của người cha lại mang tính cách áp bức và độc đoán.
Khi biểu lộ và sống
tình cha của Thiên Chúa, người chồng được mời gọi đứng ra bảo đảm sự phát triển
thống nhất của mọi thành phần trong gia đình. Để chu toàn sứ mạng này, người
chồng cần phải quảng đại lãnh lấy trách nhiệm đối với sự sống đang được người
vợ cưu mang, và cố gắng giáo dục con cái cùng với vợ mình; công việc ấy sẽ
không bao giờ làm chia rẽ gia đình, nhưng làm cho gia đình được vững mạnh trong
sự hiệp nhất và ổn định, trở nên một chứng tá về đời sống Kitô hữu trưởng
thành, để con cái có được kinh nghiệm sống động về Đức Kitô và về Hội Thánh một
cách hữu hiệu hơn[4].
Cha xứ
dặn dò:
Anh cần biết quan tâm giúp đỡ, động viên và bảo vệ người vợ trong thời
kỳ mang thai. Một người mẹ được chăm sóc kỹ về thể lý, tâm lý và tâm linh sẽ
giúp cho thai nhi mạnh khỏe và như vậy anh cũng đang tham gia bảo vệ sự sống.
Người chồng cần tránh tất cả những hành vi cử chỉ lời nói khiến người vợ bị
phiền muộn đau khổ trong thời kỳ mang thai. Hãy cho chị sự an bình trong tâm
hồn.
2.2. Nhiệm vụ của người vợ
Trong gia đình,
người nữ cũng được mời gọi sống sự tự hiến của mình trong vai trò là vợ và là
mẹ. Trước hết cần khẳng định rằng người vợ bình đẳng với người chồng về phẩm
giá cũng như về trách nhiệm. Sự bình đẳng này được thể hiện một cách đặc biệt
trong sự hy sinh cho con cái. Một sự trao hiến như thế chỉ có trong hôn nhân và
gia đình. Điều con người cảm nghiệm, cũng là điều được mặc khải đầy đủ trong
Lời Chúa. Thật vậy, lịch sử cứu độ cho thấy phẩm giá của người phụ nữ luôn luôn
được đề cao.
Cha xứ
dặn dò:
Chị cũng cần biết quan tâm giúp đỡ, động viên người chồng nhất là trong
những lúc anh gặp thử thách và thất bại. Anh cần những lời nhỏ nhẹ bên tai và
vòng tay thông cảm. Chị hãy là chốn đi về an bình và thanh thản của anh sau một
ngày vất vả trên công trường của cuộc đời. Sách Huấn ca nói: "Phúc cho
người chồng nào cưới được vợ hiền" – chị luôn có khuôn mặt của niềm vui
trong mọi nơi mọi lúc và trong mọi hoàn cảnh.
Tuy nhiên, cho đến
nay không thể phủ nhận rằng có nhiều người muốn thu hẹp phạm vi của người phụ
nữ vào vai trò làm vợ và làm mẹ, không để cho họ bước ra ngoài xã hội, nắm giữ
những trọng trách, vốn thường được coi như chỉ dành cho nam giới. Chắc chắn sự
bình đẳng về phẩm giá và trách nhiệm giữa người nam và người nữ cho phép người
nữ dấn thân vào các vai trò xã hội. Đàng khác, cũng cần phải nhìn nhận rằng vai
trò làm mẹ và làm nội trợ của người phụ nữ có giá trị không thua kém so với
những vai trò ngoài xã hội và những nghề nghiệp khác.
Cần vượt qua não
trạng cho rằng danh dự của phụ nữ là do việc làm ngoài xã hội hơn là do hoạt
động trong gia đình. Nhưng để đạt được điều ấy, nam giới cần biết quý chuộng và
thật sự yêu thương người phụ nữ với tất cả sự tôn trọng phẩm giá cá nhân của
họ, và xã hội cần phải tạo ra và phát triển những điều kiện thích hợp cho công
việc tại gia đình[5].
Cha xứ
dặn dò:
Sự bình đẳng giũa nam và nữ không theo nghĩa hoán
đổi vị trí cho nhau nhưng là hoàn thành những vai trò đặc thù của mình.Vai trò
làm mẹ làm vợ là nét đặc thù của người nữ và không thể thay thế.
Tại Cana, bữa tiệc
cưới được nửa chừng thì hết rượu. Tình huống ấy có thể đe doạ hạnh phúc tương
lai của đôi tân hôn. May thay, Đức Kitô có mặt ở đó và theo lời yêu cầu của Mẹ
Maria, Ngài đã can thiệp để biến nước thành rượu, thật nhiều và thật ngon (x.
Ga 2,1-12). Câu chuyện thật an ủi: Tình yêu vợ chồng đầy hoan lạc nhưng cũng kèm
theo biết bao thử thách, với phận người yếu đuối tình yêu giới hạn ấy thật mong
manh. Thế nhưng ngay cả khi nó đã cạn, đã thành nhạt như nước lã, Đức Kitô vẫn
có thể biến nước lã ấy thành rượu ngon một cách hết sức dồi dào.
Cha xứ
giải thích:
Maria người nữ tuyệt vời. Mẹ đã sống đời sống của
một người mẹ và vì thế mẹ cũng trải nghiệm những khó khăn của đời sống gia
đình. Mẹ có một tình yêu đặc biệt đối với gia đình, nhất là những gia đình đang
gặp thử thách. Chị nên sống gắn bó với Mẹ, xin Mẹ nguyện giúp cầu thay và học sống
theo gương Mẹ. Chắc chắn, có Mẹ trong cuộc sống, chị sẽ nên người nữ tuyệt vời
trong cuộc sống gia đình của chị.
Thật vậy, như xưa
Thiên Chúa đã đến gặp gỡ Dân Ngài bằng một giao ước yêu thương và trung thành,
thì nay Đấng Cứu Thế, Bạn Trăm Năm của Hội Thánh, cũng đến với đôi vợ chồng qua
bí tích Hôn phối. Ngài còn ở lại với họ để họ mãi mãi trung thành yêu thương
nhau bằng sự tự hiến cho nhau, như Ngài đã yêu thương Hội Thánh và nộp mình vì
Hội Thánh.
Trong đời sống hôn
nhân và gia đình, đôi vợ chồng Công giáo được mời gọi noi gương Đức Kitô và Hội
Thánh để biết sống yêu thương và tôn trọng nhau, sẵn sàng tha thứ cho nhau,
cũng như sẵn sàng hy sinh vì lợi ích của nhau và của con cái.
GHI NHỚ:
1. H. Tình yêu vợ
chồng có những đặc tính nào?
T. Tình yêu vợ chồng
có những đặc tính này là:
- Một là
kết hợp nên một.
- Hai là
trao hiến trọn vẹn.
- Ba là
chung thủy suốt đời.
- Bốn là
đón nhận con cái.
2. H. Vợ chồng có
những bổn phận nào?
T. Người nam được
mời gọi chu toàn bổn phận làm chồng và làm cha; người nữ được mời gọi chu toàn
bổn phận làm vợ và làm mẹ.
3. H. Khuôn mẫu của
tình yêu vợ chồng là gì?
T. Khuôn mẫu của
tình yêu vợ chồng chính là sự kết hợp giữa Đức Kitô và Hội Thánh.
GỢI Ý SUY NGHĨ:
1. Trong Kinh Hoà
bình của thánh Phanxicô có câu: “Lạy Chúa, xin hãy dạy con: tìm an ủi người hơn
được người ủi an, tìm hiểu biết người hơn được người hiểu biết, tìm yêu mến
người hơn được người mến yêu. Vì chính khi hiến thân là khi được nhận lãnh.
Chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân. Vì chính khi thứ tha là khi được
tha thứ...”. Anh Chị nghĩ sao nếu trong cuộc sống hôn nhân, cả hai vợ chồng đều
cố gắng sống tinh thần trên?
2. Anh Chị nghĩ gì
về câu nói sau đây của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trong Tông huấn về Gia
đình: “Ngày nay, làm chứng về giá trị cao quý của sự bất khả phân ly trong hôn
nhân và của lòng chung thủy giữa hai vợ chồng là một trong những bổn phận quan
trọng và cấp bách nhất của các đôi bạn Kitô hữu” (x. số 20).
CẦU NGUYỆN:
Lạy Chúa Giêsu, Chúa
đã yêu thương Hội Thánh đến nỗi đổ máu ra thanh tẩy và làm cho Hội Thánh thành
người mẹ sinh ra tất cả con cái Thiên Chúa. Xin giúp chúng con biết sống thông
cảm, nhân hậu, khiêm tốn, hiền hòa và nhẫn nại đối với nhau; biết tha thứ cho
nhau như Chúa đã tha thứ cho chúng con. Xin Chúa luôn ở bên chúng con, ban cho
chúng con sức mạnh để chúng con có thể bước theo con đường yêu thương của Chúa
cho đến cùng. Amen.
[1] x. GLHT 1643-1645
[2] x. GLHT 1646-1648
[3] x. Ep 3, 14; Mt 23, 9
[4] GĐ 25
[5] x. GĐ 22-23
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét