“Đây là ý muốn của
Thiên Chúa, là anh em nên thánh:
anh em phải xa lánh
hẳn tà dâm!
Mỗi người trong anh
em phải biết làm chủ bản thân mình,
trong sự thánh thiện
và danh dự.
Đừng buông theo dục
tình đam mê,
như dân ngoại không
biết Thiên Chúa” (1Tx 4,3-5).
Hôn nhân là chuyện
hệ trọng, liên quan đến hạnh phúc cả đời. Chính vì thế, để bước vào đời sống
hôn nhân đôi bạn cần được chuẩn bị về nhiều mặt, để được thực sự tự do và chín
chắn khi quyết định. Thời gian đính hôn chính là thời gian cần thiết giúp đôi
bạn chuẩn bị cho mình một cuộc hôn nhân hạnh phúc. “Kinh nghiệm cho thấy rằng
những bạn trẻ nào được chuẩn bị chu đáo cho đời sống hôn nhân và gia đình, cách
chung, sẽ thành công hơn các bạn khác[1].”
1. Những giai đoạn chuẩn bị
Việc chuẩn bị bước
vào đời sống hôn nhân và gia đình cần được thực hiện theo một tiến trình tuần
tự và liên tục, bao gồm ba giai đoạn chính: chuẩn bị xa, chuẩn bị gần và chuẩn
bị liền trước bí tích[2].
1.1. Chuẩn bị xa
Việc chuẩn bị xa bắt
đầu từ thời thơ ấu trong gia đình. Đây là giai đoạn hình thành nhân cách. Các
em cần được giáo dục và đào tạo về mặt nhân bản để biết quý chuộng các giá trị
nhân bản đích thực, biết làm chủ bản thân và tôn trọng người khác phái. Ngoài
ra, cũng cần giúp các em hiểu hôn nhân là một ơn gọi và là một sứ mạng đích thực,
để từ đó các em dần dần khám phá ra ơn gọi của mình: hoặc tận hiến cho Thiên
Chúa trong đời sống tu trì hoặc hướng về cuộc sống hôn nhân và gia đình.
Giải thích của cha xứ:
Phần
này chủ yếu dành cho chúng con sau này trong tư cách là cha mẹ để biết giáo dục
con cái mình ngay từ những ngày thơ bé. Người Việt Nam chúng ta nói “dạy con từ
thủa còn thơ”. Các nghiên cứu của khoa học, nhất là về khoa học thực nghiệm chỉ
ra rằng, tuổi thơ (childhood) đóng một vai trò quyết định trong việc hình thành
nhân cách của con người. Sự lặp đi lặp lại những lời nói và những thực hành của
những giá trị nhân bản và tôn giáo sẽ giúp đứa trẻ có được nền tảng quan trọng
cho cuộc sống mai sau của nó. Ngược lại những chấn thương tinh thần hay những
gương xấu sẽ tác động không nhỏ trên cuộc sống của chúng. Nghiêm túc nhìn lại
có lẽ bạn cũng nhận ra những chấn thương tuổi thơ vẫn đang ảnh hưởng cách kín
đáo trong cuộc đời của bạn.
1.2. Chuẩn bị gần
Việc chuẩn bị gần là
một công cuộc lâu dài, bao gồm một chương trình giáo lý thích hợp. Người
trẻ cần được đào sâu những vấn đề về tính dục, hôn nhân, bổn phận làm chồng,
làm vợ, trách nhiệm giáo dục con cái, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để họ
có được những yếu tố căn bản giúp xây dựng một cuộc sống gia đình ổn định.
Ngoài ra, họ cũng
cần học hỏi để biết làm việc tông đồ trong gia đình, sống tình huynh đệ, cộng
tác với các gia đình khác, tích cực tham gia các nhóm, các hiệp hội, các phong
trào và các sáng kiến có mục đích đem lại lợi ích cho các gia đình về mặt nhân
bản cũng như về mặt đức tin.
Giải thích của cha xứ:
Nhiều
bạn nghĩ tại sao cứ phải làm khó và làm khổ họ qua những đòi hỏi của Giáo Hội
trong việc tiến tới đời sống hôn nhân mà không đặt thêm câu hỏi tại sao Giáo
Hội phải chọn con đường khó khăn đó. Giáo Hội được gì khi làm điều đó hay nói
cách khác Giáo Hội đang làm điều đó vì ai. Giáo Hội có được gì không hay phải
tốn thời gian, công sức, nhân sự… để giúp đôi bạn chuẩn bị hôn nhân.
Để
có thể làm và hoàn thành xuất sắc bất cứ công việc nào được giao, bạn luôn phải
có thời gian học tập để biết những gì liên quan đến công việc bạn làm. Không
chỉ có vậy bạn còn luôn phải cập nhật kiến thức, nâng cao tay nghề và trở thành
chuyên nghiệp trong công việc của bạn. Huống hồ chi, việc đảm nhận thiên chức
vợ chồng, cha mẹ, những công việc hết sức quan trọng làm sao bạn có thể chu
toàn nếu bạn không hiểu những gì bao hàm trong nó, những khó khăn bạn phải
đương đầu và vượt qua. Giáo Hội không làm vì chính Giáo Hội nhưng trên và trước
hết vì chính tương lai và hạnh phúc của các bạn.
Bạn
là người Công Giáo vì thế, hôn nhân Công Giáo có những nét riêng qua những đặc
tính, yếu tố căn bản, những đòi hỏi của hôn nhân theo tinh thần Chúa Kitô… và
vì thế, khóa học giáo lý trong mức độ cho phép cho bạn những hiểu biết căn bản
làm nền tảng cho cuộc sống hôn nhân gia đình mai ngày của bạn.
Chỉ
khi nào bạn hiểu rõ điều đó bạn mới biết chú trọng và thấy quý giá cho việc
chuẩn bị này. Dĩ nhiên nó cũng giúp bạn yêu Giáo Hội nhiều hơn là kêu ca.
1.3. Chuẩn bị liền trước bí tích
Đôi bạn cần đào sâu
về mầu nhiệm Đức Kitô và Hội Thánh, về ý nghĩa của ân sủng và trách nhiệm gắn
liền với hôn nhân Kitô giáo, về ý nghĩa các thủ tục và các lễ nghi phụng vụ hôn
phối.
Việc chuẩn bị liền
trước Bí tích Hôn phối này cần thiết cho mọi trường hợp, nhất là đối với những
đôi bạn còn nhiều thiếu sót và khó khăn về mặt giáo lý và nếp sống đạo.
Giải thích của cha xứ:
Cái
gì là mầu nhiệm? Bạn có nhớ bài thơ “Thuyền và Biển” chứ? “Chỉ có thuyền mới
hiểu biển mênh mông dường nào. Chỉ có biển mới hiểu, thuyền đi đâu về đâu".
Nếu bạn đứng trước biển bạn chẳng thể hiểu tốt “biển mênh mông dường nào”. Chúa
Kitô và Giáo Hội được gọi là mầu nhiệm bởi vì nó vượt lên trên trí hiểu của con
người. Con người chỉ có thể hiểu mầu nhiêm Chúa Giêsu và Giáo Hội khi con người
đi vào mối đây liên hệ với Chúa và Giáo Hội bằng lòng tin, tình yêu và cả hy
vọng. Nói cách dễ hiểu hơn là tình yêu là một mầu nhiệm và bạn chỉ có thể tình
yêu là gì khi bạn yêu. Càng yêu nhiều bạn càng hiểu nhiều về tình yêu.
2. Đính hôn
Đính hôn là kết thúc
giai đoạn sơ khởi của gặp gỡ, quen biết, để đưa tình yêu lứa đôi lên một mức
nghiêm túc hơn và hướng đến một quyết định quan trọng là thành hôn. Lễ đính hôn
là một truyền thống văn hóa của nhiều dân tộc trên thế giới. Ở Việt Nam, thường
có lễ dạm rồi đến đính hôn hay lễ ăn hỏi và sau cùng là lễ thành hôn hay lễ
cưới. Tuy nhiên hiện nay nhiều nơi chỉ còn lễ hỏi và lễ cưới.
Lễ đính hôn công khai hóa tình yêu của hai người với họ
hàng đôi bên, bà con lối xóm và bạn bè thân hữu. Từ ngày đính hôn đôi bạn có tư cách chính thức để công khai gặp
gỡ tìm hiểu nhau cũng như tìm hiểu gia đình của nhau. Sau lễ đính hai bên gia
đình sẽ trình với cha xứ biết để ngài hướng dẫn đôi bạn về giáo lý hôn
nhân cũng như chuẩn bị những thủ tục cần thiết cho việc cử hành bí tích hôn phối.
3. Tại sao cần phải có thời kỳ đính hôn?
Thời gian đính hôn
là thời gian chuẩn bị. Việc chuẩn bị này là điều quan trọng, giúp cho đôi bạn
chín chắn và trưởng thành khi đưa ra lời cam kết, cũng như giúp cho hôn ước của
đôi bạn có được nền tảng tự nhiên và siêu nhiên, vững chắc và lâu dài. Hội
Thánh nhắc nhở những bậc có trách nhiệm: “Phải biết giáo dục thanh thiếu
niên hợp thời và hợp cách về phẩm giá, phận sự và hành vi thể hiện tình yêu vợ
chồng, nhất là trong chính khung cảnh gia đình; nhờ đó, một khi đã được rèn luyện để giữ đức khiết tịnh,
đến tuổi thích hợp, họ có thể tiến tới hôn nhân sau khi đã sống đúng đắn giai
đoạn đính hôn[3].”
Thời gian đính hôn
là thời gian quý báu giúp đôi bạn có thêm cơ hội thích hợp để tìm hiểu nhau và
gia đình của nhau, chứng tỏ cho nhau về tình yêu của mình, và xem thử những
tình cảm ban đầu có thể trở thành tình yêu vợ chồng suốt đời không.
Thời gian đính hôn
dài hay ngắn là tùy theo mức độ hiểu biết của đôi bạn về hôn nhân và gia đình,
và tùy theo đôi bạn có tâm đầu ý hợp không. Nói chung, không nên vội vàng, hấp
tấp; cũng không nên kéo dài quá lâu.
Giải
thích của cha xứ:
Sự
công khai hóa tình yêu của các bạn trước mặt họ hàng có thể có những tiêu cực
như sự gièm pha, cản trở từ phía người thân họ hàng nhưng một cách tích cực, nó
cũng giúp bạn có cái nhìn về người bạn đời cách đa dạng hơn nhờ những người
xung quanh. Thái độ đúng mực không coi thường và bỏ ngoài tai mọi ý kiến liên
quan đến người bạn đời của mình và cũng không nên tin một cách mù quáng những
những lời gièm pha từ người thân. Bạn nên tiếp nhận cách khôn ngoan và chọn
lọc. Thời gian tìm hiểu càng dài sẽ giúp bạn thấy rõ hơn người bạn đời của mình.
4. Sống thời kỳ đính hôn như thế nào?
Để cuộc hôn nhân
được tốt đẹp và hạnh phúc, việc quan trọng trước hết cần phải làm trong thời
gian đính hôn là gia tăng cầu nguyện, lắng nghe ý Chúa, xin Chúa Thánh Thần soi
sáng hướng dẫn để mình có thể tìm hiểu và chọn lựa đúng đắn.
Cần học giáo lý hôn
nhân để hiểu rõ về ý nghĩa, mục đích của bí tích hôn phối cũng như những đòi
hỏi của bậc sống hôn nhân và gia đình.
Đôi bạn cần tìm hiểu
nhau và gia đình của nhau để xem có hợp với nhau hay không; đồng thời cần giúp
nhau sửa đổi những thiếu sót, khuyết điểm trong tinh thần khiêm tốn và biết
phục thiện.
Đôi bạn cũng cần
trao đổi với nhau về những vấn đề quan trọng, chẳng hạn vấn đề sinh sản và giáo
dục con cái, công việc làm ăn, sử dụng tiền bạc, sống đạo, làm việc tông đồ...
Bởi vì, sau khi kết hôn mà không nhất trí được với nhau về những vấn đề quan
trọng, hoặc phát hiện ra những chuyện tình cảm của quá khứ bị giấu giếm, thì
hạnh phúc có nguy cơ bị đổ vỡ.
Đặc biệt đôi bạn cần
chứng tỏ cho nhau một tình yêu chân thành, trong sáng và chung thủy. Trong thời
gian thử thách này, họ phải biết tự chủ, tự trọng và tôn trọng lẫn nhau, tập
chung thủy và hy vọng được đón nhận nhau như quà tặng của Thiên Chúa. Họ sẽ
dành những hành động biểu lộ tình yêu vợ chồng cho thời gian sau ngày thành
hôn. Họ phải giúp nhau sống khiết tịnh bằng một quyết tâm dứt khoát, can đảm từ
chối mọi nhượng bộ dù rất nhỏ mọn và xa tránh những hoàn cảnh dễ đưa đến vấp
ngã[4].
Món quà tuyệt vời
nhất đôi bạn có thể dành cho nhau trong ngày cưới chính là giúp nhau giữ được
sự trong trắng của thời kỳ đính hôn. Những phim ảnh
và sách báo lệch lạc đã khiến nhiều bạn trẻ nghĩ rằng không thể giữ được sự
khiết tịnh và dễ buông theo bản năng. Thế nhưng, nếu có can đảm tự chủ trong
những điều nhỏ mọn, họ có thể vượt thắng cám dỗ. Cụ thể là họ cần phải làm chủ
đôi mắt, xúc giác và trí tưởng tượng.
Cách riêng, họ phải
luôn sống trước nhan thánh Chúa trong tâm tình kính sợ, tin cậy và yêu mến. Tự
sức riêng, họ thật yếu đuối nhưng Chúa luôn mạnh mẽ. Do đó, họ cần bám víu vào
ơn Chúa bằng kinh nguyện. Nên nhớ rằng thời kỳ đính hôn là thời gian rất cần ơn
Chúa để sự chuẩn bị mọi mặt được chu đáo. Từ đó, đôi bạn sẽ cố gắng hết sức để
luôn giữ mình trong tình trạng đẹp lòng Chúa và được Ngài chúc phúc. Nếu lỡ sa
ngã vì yếu đuối, họ cần mau mắn lãnh nhận bí tích tha thứ. Cả hai bên đều phải
ý thức và giúp nhau đứng vững, vì hạnh phúc lâu bền của cả hai người.
Thời kỳ đính hôn vừa
giúp đôi bạn chuẩn bị bước vào cuộc sống mới vừa giúp họ suy nghĩ cân nhắc thật
kỹ lưỡng trước sự quyết định quan trọng cho cả một đời. Bao lâu chưa cử
hành bí tích Hôn phối, họ vẫn còn có
thể chia tay trong bình an.
Thiếu
những hiểu biết về nhau dễ có nguy cơ đổ vỡ trong cuộc sống gia đình. Đây là
thời gian để các bạn nghiêm túc tìm hiểu mức độ hòa hợp trong hiện tại và sự
hòa hợp lâu bền trong tương lai của đời hôn nhân. Sự tìm hiểu này có nguy cơ
không thể thực hiện được hay trở nên vô ích khi các bạn đến với nhau chỉ vì tìm
niềm vui trong các quan hệ tính dục. Khi đã rơi vào trong quan hệ này, các bạn,
thường là nữ, cảm thấy bị ràng buộc và lệ thuộc vào người bạn của mình. Chọn
lựa của các bạn khi ấy, trong chiều sâu nhất của tâm hồn, đã đánh mất sự tự do
của chính bạn. Trong một lời, bạn cần phải có sự tự do và tỉnh táo nhất khi
quyết định bước vào đời sống hôn nhân gia đình với một ai đó, muốn thế, bạn
phải tận dụng một cách tốt nhất thời kỳ đính hôn của mình. Chính trong tự do
bạn mới có khả năng khước từ mối tình đôi khi với bao kỷ niệm đẹp đẽ để tìm
kiếm một người khác mà mức độ hòa hợp sẽ tốt hơn.
GHI NHỚ:
1. H. Tại sao phải
có thời kỳ đính hôn?
T. Phải có thời kỳ
đính hôn:
- Một là vì hôn nhân
là việc rất quan trọng, ảnh hưởng đến hạnh phúc cả cuộc đời.
- Hai là vì đôi bạn
cần có thời gian để tìm hiểu về ý nghĩa, mục đích và những đòi hỏi của hôn nhân
và gia đình Kitô giáo.
- Ba là vì đôi bạn
cần có cơ hội để tìm hiểu về bản thân và gia đình của nhau để xem có hợp với
nhau hay không.
2. H. Phải sống thời
kỳ đính hôn như thế nào?
T. Trong thời kỳ
đính hôn, đôi bạn cần gia tăng cầu nguyện, tích cực học hỏi về đời sống hôn
nhân và gia đình, chứng tỏ cho nhau một tình yêu chân thành, trong sạch và
chung thủy.
GỢI Ý SUY NGHĨ:
1. Người Nga có câu:
“Trước khi ra trận, hãy cầu nguyện một lần; trước khi xuống tàu, hãy cầu nguyện
hai lần; trước khi kết hôn, hãy cầu nguyện ba lần.” Anh chị nghĩ gì về câu nói
đó?
2. Ngày nay có khá
nhiều cuộc hôn nhân bị đổ vỡ. Theo anh chị, đâu là những nguyên nhân chính?
3. Để yêu thương,
không phải chỉ muốn là đủ, nhưng còn phải học cách yêu thương. Anh chị nghĩ gì
về điều đó?
CẦU NGUYỆN:
Lạy
Chúa Thánh Thần, Chúa biết rõ tình yêu và thiện chí của chúng con. Chúng con
đang sống thời kỳ đính hôn để chuẩn bị bước vào đời sống hôn nhân và gia đình.
Chúng con rất cần được Chúa soi sáng và hướng dẫn, hầu biết tận dụng thời gian
đính hôn này để học hỏi và tìm hiểu thật chu đáo; nhờ đó cuộc sống hôn nhân và
gia đình của chúng con mai sau sẽ được thành công như ý Chúa muốn. Amen.
[1] GĐ 66
[2] x. GĐ 66; CBHP 21-59
[3] x. GLHT 1632; MV 49,3
[4] x. GLHT 2350; x. Education Guidance in Human Love (năm
1983), số 60-62 của Bộ Giáo dục Công giáo
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét