GIÁO LÝ HÔN NHÂN - BÀI 10

Bài 10. Hoà hợp vợ chồng: Triển nở trong tình yêu

Lòng mến tha thứ tất cả, tin tưởng tất cả,

hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả (1 Cr 13,7).

Với lời cam kết: “Anh (em) nhận em (anh) làm vợ (chồng) và hứa sẽ giữ lòng chung thuỷ với em (anh) khi thịnh vượng cũng như lúc gian nan, khi bệnh hoạn cũng như lúc mạnh khoẻ để yêu thương và tôn trọng em (anh) mọi ngày suốt đời anh (em)”, đôi bạn chính thức trở thành vợ chồng.

Lời cam kết khép lại thời kỳ đính hôn, đồng thời mở ra cánh cửa cho cuộc sống hôn nhân và gia đình.

Trong đời sống hôn nhân và gia đình, việc tiếp tục vun xới cho tình yêu lứa đôi là một việc rất quan trọng. Gia đình có được hạnh phúc hay không, chủ yếu là do hai vợ chồng có biết chăm sóc cho tình yêu thuở ban đầu, để tình yêu ấy dần dần trở thành ân sâu nghĩa nặng, không bao giờ tàn phai.

Cha xứ giải thích:

Hôn nhân không phải là kết thúc cho một cuộc chinh phục của tình yêu giũa hai người nhưng là khởi đầu cho một hành trình mới nhiều cam go và thử thách hơn. Với Bí tích Hôn Phối họ bắt đầu hành trình trở nên một. Xét về lý thuyết, dường như ai cũng biết điều này, nhưng trên phương diện thực hành, nó thường bị cả hai người lãng quên nó. Những bổn phận, lo toan, vất vả của đời sống gia đình và vai trò cha mẹ vợ chồng… đã khiến cho họ không còn quan tâm đến việc chăm chút và bảo vệ hạt giống của yêu thương nữa. Mỗi người thay vì đáng yêu hơn trong mắt của người kia nay trở nên đáng sợ, đáng ghét và gánh nặng cho người kia. Hãy ý thức mỗi ngày và từng ngày để tình yêu vợ chồng ngày càng thêm đậm đà thắm thiết hơn.

Thế nhưng, làm sao để tình yêu dành cho nhau mỗi ngày một thêm triển nở? Làm sao để sống lời cam kết ngày thành hôn được thêm sâu xa hơn? Để tình nghĩa vợ chồng ngày càng thêm đậm đà và bền chặt, vợ chồng cần phải:

1. Tôn trọng nhau

Trong ngày thành hôn, anh chị cầm tay nhau cam kết sẽ yêu thương và tôn trọng nhau không chỉ một năm, hai năm, năm năm, mà là “mọi ngày suốt đời”. Yêu thương và tôn trọng phải đi đôi với nhau. Vợ kính trọng chồng, chồng tôn trọng vợ. Cả hai quý mến, trân trọng nhau.

Trước hết, trọng kính là phải nhìn nhận nhau. Vợ không phải là người hầu hoặc nô lệ của chồng, mà là người bạn đời. Nam và nữ khác biệt nhau, nhưng bình đẳng với nhau vì cả hai đều là hình ảnh Thiên Chúa, được tạo dựng để trở thành trợ tá của nhau, bổ túc cho nhau và hiệp thông với nhau.

Tiếp đến, trọng kính là phải đón nhận nhau. Gia đình Nadarét được bắt đầu bằng sự đón nhận: “Này ông Giuse, con cháu Đavít, đừng sợ đón bà Maria vợ ông về...” (Mt 1,20). Không chỉ đón nhận những ưu điểm, mà còn cả những khuyết điểm, nghĩa là đón nhận trọn vẹn con người của nhau với quá khứ, hiện tại, cũng như tương lai. Thuở mới quen nhau, anh chị đã khám phá ra rất nhiều cái đẹp của nhau, những cái làm cho nhau ngưỡng mộ, si mê. Khi bước vào cuộc sống gia đình, anh chị dần dần khám phá thêm nhiều điều khác. Những điều này có thể là “mặt trái” của nhau. Đón nhận nhau ở đây, trước hết là tôn trọng những khác biệt về cách suy nghĩ, cảm nhận... qua việc trao đổi, lắng nghe, để hiểu biết con người của nhau hơn, nhờ đó giúp nhau mỗi ngày một nên hoàn thiện.

Sự tôn trọng được diễn tả qua cách cư xử, qua lời ăn tiếng nói hằng ngày. Không phải chỉ tôn trọng nhau trong lúc thành công, thịnh vượng và mạnh khoẻ, trái lại trong lúc gian nan, thất bại và bệnh tật lại cần phải tôn trọng và nâng đỡ nhau hơn nữa. Tránh nói với nhau bằng những lời lẽ tục tằn, thô lỗ, hoặc nói xấu nhau với người thứ ba. Ngược lại, biết dành cho nhau những lời nói nhẹ nhàng âu yếm, những cử chỉ trân trọng, lịch sự, lễ độ, “tương kính như tân”.

Cha xứ chia sẻ:

“Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Khi cha còn ở Mỹ, có người đã nói về sự tôn trọng người bạn đời như sau: bạn có dám chửi mắng, đánh đập hay thiếu kính trọng với người lãnh đạo trong công ty của bạn không hay là sợ hãi, khép nép. Tại sao thế, thưa bởi vì bạn nhận thức rằng họ có quyền trên bạn. Hóa ra, bạn mắng chửi vợ (chồng) vì bạn nhận thức người ấy dưới mình và mình trên họ nên mình mới dám xúc phạm đến danh dự, thân xác của họ. Ý thức sự bình đẳng sẽ giúp bạn tôn trọng người bạn đời của bạn. Còn nếu bạn muốn chứng tỏ “sự trỗi vượt của bạn” hãy giữ nguyên tắc của Tin Mừng: Ai muốn làm lớn hãy làm người nhỏ và nên người đầy tớ phục vụ và hiến mạng vì anh em. Chắc chắn khi ấy, sức mạnh của bạn không đến từ sự áp đặt nhưng từ sự mến phục trong chính tâm hồn của người khác.

2. Hy sinh cho nhau

“Không có tình thương nào cao cả hơn tình thương của người đã hy sinh tính mạng vì bạn hữu của mình” (Ga 15,13). Một trong những bằng chứng về tình yêu chân thật, đó là sự hy sinh, quên mình. Yêu nhau mà không chấp nhận hy sinh, gian khổ vì nhau và với nhau, thì chưa phải là yêu nhau thật sự.

Trời có lúc nắng, lúc mưa. Cuộc đời mỗi người cũng vậy, có lúc thịnh lúc suy, có lúc vui lúc buồn, có lúc khỏe lúc đau. Tình yêu luôn đòi hỏi sự thuỷ chung. Nếu chỉ yêu nhau lúc thịnh vượng, may mắn, mạnh khoẻ, còn khi gặp gian nan khốn khó, rủi ro, thì lìa bỏ nhau, thử hỏi như vậy có phải là yêu nhau thành thật hay không? Khi thành thật yêu nhau, người ta phải chấp nhận thực tế đó.

"Đi đâu, cho thiếp đi cùng, 

Đói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam".

Cha xứ chia sẻ:

Người ta nói người bạn tốt là người luôn xuất hiện đầu tiên và rời đi cuối cùng khi ta gặp thử thách. Còn đứa bạn tồi chỉ có mặt khi ta thành công và hạnh phúc. Hãy tự hỏi, nếu mình bị bệnh nặng liệt giường, ai sẽ lo lắng, chăm sóc và nếu có thể, chết cho chúng ta? Không phải cha mẹ anh em mà có lẽ là vợ là chồng của chính mình. Tôi đã gặp bao nhiêu hình ảnh người vợ chăm sóc chồng mình trong những cơn bạo bệnh hay những bệnh mà người chồng như phải sống đời sống thực vật.

Ngược lại với sự quên mình là tính ích kỷ. Kẻ ích kỷ thường độc tài, độc đoán, chỉ nghĩ đến bản thân, chỉ biết đến quyền lợi của mình. Kẻ độc tài có thể bắt người khác vâng theo ý mình, nhưng không dễ làm người khác yêu mình.

Hy sinh quên mình là vì hạnh phúc của vợ, của chồng, của con. Hy sinh trong những vấn đề cụ thể. Hạnh phúc gia đình được xây dựng bằng những điều nhỏ mọn, bằng những hi sinh liên lỉ hằng ngày của cả đôi bên, chẳng hạn như trong việc sử dụng tiền bạc, thời giờ, mua sắm, giải trí... Đừng chỉ quyết định theo sở thích riêng của mình, bất chấp sở thích của vợ hoặc chồng.

Cha xứ dặn dò:

Khi các bạn đã kết hôn với nhau, trong một nghĩa nào đó, các bạn không còn thuộc về các bạn nữa nhưng thuộc về người bạn của mình và con cái. Các bạn không thuộc về mình “tôi” nhưng thuộc về cái “chúng ta”. Ích kỷ vì thế là đi ngược lại những cam kết của tình yêu hôn nhân gia đình. Giá như, khi quyết định ly dị, họ nghĩ tới con cái nhiều chắc họ sẽ cẩn thận hơn nhiều.

Khi xảy ra những mâu thuẫn do bất đồng ý kiến, hy sinh có nghĩa là “một nhịn chín lành”. Dĩ nhiên có những điều không thể nhượng bộ, nhất là trong lãnh vực luân lý hay đạo đức. Chấp nhận làm điều xấu để làm vui lòng chồng hay vợ không phải là hy sinh quên mình, nhưng là đồng loã với cái xấu và càng làm hại người kia hơn.

Hy sinh cũng có nghĩa là tha thứ. Nhân vô thập toàn. Thánh Phaolô dạy: “Như những người được chọn của Thiên Chúa, những người thánh thiện và được yêu thương, anh em hãy mặc lấy những tâm tình từ bi, nhân hậu, khiêm cung, ôn hoà, nhẫn nại, chịu đựng lẫn nhau, và hãy tha thứ cho nhau nếu người này có chuyện phải oán trách người kia. Như Chúa đã tha thứ cho anh em, anh em cũng hãy tha thứ cho nhau” (Cl 3,12-13).

Sự hy sinh còn được biểu lộ qua việc quan tâm đến nhau, chăm sóc, lo lắng cho nhau, không quản ngại vất vả, gian khổ vì nhau, nhất là khi người bạn đời gặp thử thách, bệnh tật, khó khăn. Đây chính là lúc sống lời cam kết trung thành với nhau ngày thành hôn.

Cha Xứ nói:

Hãy quan tâm tới sức khoẻ cả tinh thần và thể lý của nhau. Quan tâm là nhận ra những thay đổi, những biểu hiện trên nét mặt, giọng nói, cử chỉ, sinh hoạt hay ăn uống của người bạn mình. Khi các tông đồ háo hức kể cho Chúa Giêsu nghe những niềm vui của hành trình truyền giáo, Chúa đã nhận ra những nét mệt mỏi của các tông đồ. Kế đó, ngài ra lệnh cho các ông tìm nơi thanh vắng và nghỉ ngơi. Hãy cho nhau những lời yêu thương quan tâm như thế.

3. Đối thoại với nhau

Đối thoại là yếu tố quan trọng giúp duy trì và củng cố hạnh phúc trong gia đình. Nhờ đối thoại, vợ chồng, cha mẹ và con cái hiểu nhau hơn, giảm bớt những bất đồng.

Đối thoại là nói và nghe. Cần nói cho nhau biết những điều mình suy nghĩ và mong ước, đồng thời cần nghe những suy nghĩ và mong ước của người khác. Nghe không phải chỉ bằng đôi tai, mà còn bằng cả khối óc và con tim.

Những chuyện quan trọng trong gia đình vợ chồng cần phải chia sẻ, bàn bạc cùng nhau. Cha ông ta có câu “Thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn”. Làm việc gì cũng nên trao đổi và thống nhất trước khi hành động. Trong lúc bàn bạc, cần lắng nghe, tôn trọng ý kiến của nhau, không nên độc tài, độc đoán, áp đặt ý của mình. “Trong tất cả những gì có liên hệ đến đời sống chung trong gia đình, hai vợ chồng đều có nhiệm vụ và quyền lợi bằng nhau^[1]”.

Nếu thường xuyên chia sẻ tâm tình với nhau, vợ chồng sẽ dễ dàng đi đến chỗ thống nhất trên các lãnh vực công ăn việc làm, tổ chức đời sống, giáo dục con cái, giải trí, giao tế bạn bè, đời sống đạo đức... Nhờ đó, sẽ hiểu nhau, tin tưởng nhau và gắn bó với nhau hơn.

Lời nhắc của của cha xứ:

Coi lại bài trước khi cha phân tích về sự đối thoại đúng nghĩa luôn nhằm để hợp tác và phát triển.

4. Dành thời giờ cho nhau

Yêu nhau, người ta luôn nghĩ đến nhau và muốn ở bên cạnh nhau. Tình yêu cần sự hiện diện. Nhiều cặp vợ chồng đã đi tới chỗ đổ vỡ vì thường phải sống xa nhau hoặc quá lo công ăn việc làm, không còn để ý gì đến nhau. Bởi vậy, vợ chồng cần ưu tiên dành thời giờ cho nhau, chuyện trò tâm sự với nhau, chia sẻ cho nhau những niềm vui, những nỗi buồn, nói lên những suy nghĩ, những ý định của mình trong cuộc sống, cũng như nâng đỡ, an ủi, khích lệ và cổ vũ lẫn nhau.

Cha xứ dặn:

Một câu chuyện có thật như sau: Một anh chồng giàu có đã bị vợ phản bội dù anh đã chu cấp cho cô ấy những gì cô ấy muốn. Trong cơn tức tối anh ta hét lên: “Cô còn muốn gì nữa. Tôi có tiếc cô điều gì đâu…”

Cô vợ trả lời: "Tôi không muốn gì hết. Tôi muốn có anh trong cuộc sống của tôi. Anh cho tôi tất cả chỉ trừ con người của anh thôi. Cái tôi cần là hiện diện của anh bên tôi. Sự hiện diện bên nhau và cho nhau quý hơn những món quà vật chất khác".

5. Nói với nhau những lời âu yếm

Tình yêu hai vợ chồng dành cho nhau cần được khẳng định lại mỗi ngày qua những lời nói dịu dàng, những cử chỉ âu yếm. Những lời nói đó tuy đơn sơ, nhưng lại là hương thơm ướp đậm tình yêu. Đừng đợi đến lúc ái ân mới nói những lời yêu đương và mới tỏ những cử chỉ thân mật.

Giữa vợ chồng có trăm ngàn cách để bày tỏ tình yêu: từ lời nói đơn giản nhất: “Anh yêu em” hay “em yêu anh”, đến những biểu lộ sự ân cần, lòng biết ơn, lời nói khuyến khích, xây dựng... Bức tranh cổ truyền Việt Nam ghi lại những mẩu đối thoại âu yếm giữa hai vợ chồng:

- Chàng ơi, trẩy sớm hay trưa?

Để em gánh gạo tiễn đưa hành trình.

- Thương nàng đã đến ngày sinh

Ăn ở một mình, trông cậy vào ai!

Rồi khi sinh gái sinh trai

Sớm khuya mưa nắng lấy ai bạn cùng.

Cha xứ chia sẻ:

Khuôn vàng thước ngọc của Tin Mừng: “Điều gì con muốn người ta làm cho con, con trước hết hãy làm cho người khác”. Cha tin rằng các bạn đều muốn được nghe những lời ngọt ngào, yêu thương. Các bạn hãy làm thế với bạn mình. Bạn sẽ nhận được những gì bạn muốn.

6. Làm tròn bổn phận vợ chồng

Thánh Phaolô khuyên các cặp vợ chồng: “Chồng hãy làm tròn bổn phận đối với vợ, và vợ đối với chồng cũng vậy. Vợ không có quyền trên thân xác mình, nhưng là chồng; cũng vậy, chồng không có quyền trên thân xác mình, nhưng là vợ. Vợ chồng đừng từ chối nhau, trừ phi hai người đồng ý sống như vậy trong một thời gian, để chuyên lo cầu nguyện; rồi hai người lại ăn ở với nhau, kẻo vì hai người không tiết dục nổi mà Satan lợi dụng để cám dỗ” (1 Cr 7,3-5).

Nên một trong thân xác là một trong những yếu tố nòng cốt của tình yêu vợ chồng. Vợ chồng luôn muốn nên một với nhau, chẳng những về tâm hồn mà cả về thể xác. Họ muốn trao hiến cho nhau, hòa tan trong nhau, để đem lại hạnh phúc cho nhau. Đừng làm cho việc chăn gối thành nhàm chán và nghèo nàn, nhưng cần làm cho nó nên mới mẻ và phong phú, để mỗi lần trao hiến cho nhau, cả hai đều cảm thấy thoải mái và hạnh phúc. Để được hoà hợp và hạnh phúc, vợ chồng cần phải học hỏi thêm về tâm sinh lý nam nữ qua các sách giáo dục hôn nhân và gia đình hoặc những tài liệu chuyên môn.

7. Cầu nguyện với nhau và cầu nguyện cho nhau

Thiên Chúa là Tình yêu. Chính Ngài đã thiết lập hôn nhân và gia đình. Ngài luôn muốn đồng hành với hai vợ chồng để giúp họ yêu thương nhau và xây dựng cuộc sống hôn nhân và gia đình hạnh phúc như Ngài mời gọi họ. Đời sống cầu nguyện trong gia đình thật cần thiết, nhất là giữa hai vợ chồng với nhau. Vì thế, phải thường xuyên cầu nguyện với nhau và cầu nguyện cho nhau. “Đâu có hai ba người họp lại nhân danh Thầy, thì có Thầy ở đấy, giữa họ” (Mt 18,20). Hạnh phúc của gia đình là có Chúa hiện diện trong nhà, chia sẻ mọi biến cố vui buồn. Ngài ở giữa như nút dây nối kết hai vợ chồng, giúp họ lắng nghe nhau, hiểu nhau, thuỷ chung với nhau và cùng nhau tiến bước, vượt qua mọi gian nan thử thách của cuộc sống.

Cha xứ chia sẻ:

Cầu nguyện không phải chỉ là đọc kinh nhưng là ý thức sự hiện diện của Thiên Chúa trong cuộc đời của bạn và nói chuyện với ngài. Cầu nguyện còn là chúc tụng, ngợi khen, cảm tạ và tri ân tình yêu Thiên Chúa cho bạn, cho gia đình và cho thế giới và nhân loại. Cầu nguyện giúp bạn chiến đấu bằng sức mạnh của Thiên Chúa.

GHI NHỚ:

1. H. Vợ chồng phải làm gì để tình yêu luôn được triển nở?

T. Vợ chồng cần phải:

- Một là tôn trọng lẫn nhau.

- Hai là hy sinh cho nhau.

- Ba là đối thoại, chia sẻ tâm tình với nhau.

- Bốn là dành thời giờ cho nhau.

- Năm là nói với nhau những lời âu yếm.

- Sáu là làm tròn bổn phận vợ chồng.

- Bảy là cầu nguyện với nhau và cho nhau.

GỢI Ý SUY NGHĨ:

1. Chúa sinh ra người nam và người nữ khác biệt với nhau về nhiều mặt, và Chúa lại muốn họ sống chung với nhau. Theo ý kiến của anh chị tại sao lại thế? Và vì mục đích gì?

2. Đâu là yếu tố quan trọng nhất mà anh chị cần đặc biệt quan tâm để giúp cho tình yêu của anh chị được triển nở?

CẦU NGUYỆN:

Lạy Chúa, qua bí tích Hôn phối Chúa đã kết hợp hai người nam và nữ thành một gia đình duy nhất và bền vững, một cộng đoàn của sự sống và tình yêu. Xin giúp chúng con, là những người đang được Chúa mời gọi bước vào cuộc sống hôn nhân và gia đình, biết luôn cố gắng thực thi thánh ý Chúa bằng cách từ bỏ ý riêng cùng với những đam mê, tính hư, tật xấu, để hợp tác với Chúa và với người bạn đời trong việc xây dựng gia đình ngày càng triển nở hơn trong tình yêu của Chúa. Amen.