Có con cái ư?
Hãy dạy dỗ và uốn
nắn chúng ngay thuở còn thơ (Hc 7,23).
Hạnh phúc của cha mẹ
là được thấy con cái nên người. Ngược lại, nếu con cái hư hỏng sẽ là một nỗi
đắng cay phiền muộn. Kết
quả đáng mừng hay đáng tủi ấy tuỳ vào sự bận tâm giáo dục của cha mẹ ngay từ
đầu.
Giáo dục con cái
không phải chỉ là một bổn phận quan trọng, mà còn là một vinh dự lớn lao của bậc làm cha làm mẹ, bởi
vì được cộng tác với Thiên Chúa trong việc tạo nên những con người mới, những
người con của Thiên Chúa. Đó là việc trồng người. Không chỉ trồng nên
những người hữu ích cho xã hội, cho Hội Thánh mà còn trồng nên những vị thánh.
Vì thế, giáo dục con cái không phải là một việc tuỳ hứng, nhưng cần có một đường hướng,
một kế hoạch và những phương pháp.
1. Quyền và bổn phận giáo dục con cái
Quyền và bổn phận
giáo dục con cái là cái cốt lõi của việc làm cha làm mẹ, bởi vì nó liên quan
đến việc lưu truyền sự sống. So với những người khác, thì vai trò giáo dục của
cha mẹ là khởi nguồn và là
cơ bản vì tương quan yêu thương độc nhất vô nhị giữa cha mẹ và con cái.
Vai trò giáo dục của cha mẹ không ai thay thế được và cũng không nhường cho ai
được, nên không thể nào khoán trắng cho người khác hoặc để người khác chiếm
đoạt.
Yếu tố nền tảng cơ
bản nhất đánh dấu vai trò giáo dục của cha mẹ là tình phụ tử và mẫu tử. Chính
tình yêu thương này, như nguồn mạch xuất phát, trở thành linh hồn và quy tắc để
gợi ra những sáng kiến và hướng dẫn cho mọi hoạt động giáo dục cụ thể, làm cho
chúng thấm đượm những giá trị của sự dịu dàng, kiên nhẫn, nhân hậu, phục vụ, vô
vị lợi, hy sinh, là những hoa trái quý giá nhất của tình yêu[1].
Cha xứ giải thích:
Không ai thay thế được cha mẹ trong việc giáo dục con cái vì mối liên
hệ độc nhất vô nhị giữa họ. Không như các nhà giáo dục khác, sự giáo dục của
cha mẹ với con cái đến từ tình yêu thương đích thực và cả khát vọng cháy bỏng
muốn con nên người, nên con Chúa. Chính nhờ cha mẹ và từ cha mẹ, đứa trẻ nhận
được những bài học giáo dục đầu tiên cả về nhân bản và tâm linh. Khoa học ngày
nay đã có những nghiên cứu về ảnh hưởng của người mẹ đối với đứa con ngay khi cô
ấy hay cậu ấy chưa được sinh ra. Chính bởi mối liên hệ và tầm quan trọng của
việc giáo dục tuổi thơ mà việc giáo dục con cái không thể trao cho người khác
hoặc để bị cướp mất. Do hoàn cảnh xã hội và kinh tế, nhiều bậc làm cha mẹ đã
sớm tách khỏi con mình sau khi sinh để giao phó cho bảo mẫu chăm sóc và xa hơn,
khoán trắng cho các nhà trẻ hay các cơ sở giữ trẻ tư nhân. Ngày càng nhiều
trường hợp trẻ em bị bạo hành hoặc bị đối xử dã man dẫn đến những tổn thương cả
về thể lý lẫn tinh thần trong các cở sở giáo dục.
2. Phải dạy từ lúc nào?
Công đồng Vaticanô
II ngỏ lời với các bậc làm cha làm mẹ: “Vì đã lãnh nhận ân sủng cũng như bổn
phận của bí tích hôn phối nên cha mẹ phải dạy dỗ con cái ngay từ nhỏ[2]“.
Cha ông chúng ta cũng thường nói:
Uốn cây từ thưở còn
non,
Dạy con từ thưở con
còn đương thơ.
“Còn đương thơ” hay
“ngay từ nhỏ” ở đây có nghĩa là ngay từ khi còn ở trong bụng mẹ. Khoa học ngày
nay cho thấy: Người mẹ ảnh hưởng đến tâm tính và sức khoẻ của đứa con ngay từ
lúc phôi thai. Việc giáo dục này được gọi là thai giáo. Trong thời gian này,
các tâm tình và thái độ ứng xử của cha mẹ sẽ ghi dấu sâu đậm trên tâm tính đứa
con sắp chào đời. Do đó, những bậc cha mẹ thương con sẽ hết sức lưu ý, để trong
thời gian mang thai sống thật lành mạnh về luân lý và tâm linh.
Tuy nhiên, thời gian
thuận tiện nhất để trực tiếp giáo dục con cái, đó là khi đứa con bắt đầu có trí
khôn, bắt đầu nhận biết về những điều cha mẹ dạy bảo. Lúc bấy giờ gia đình sẽ
trở nên mái trường đầu tiên dạy cho đứa bé những bài học làm người. Trong mái
trường đó, cha mẹ chính là những “thầy cô” được tín nhiệm và yêu thương hơn cả,
vì cha mẹ là những người sống gần con cái, hiểu biết con cái và yêu thương con
cái hơn hết.
Cha xứ giải thích:
Khoa
học ngày càng chứng tỏ rằng những trải nghiệm của tuổi thơ (chilhood) là vô
cùng quan trọng cho việc hình thành nhân cách và thần cách của các em sau này.
Có thể nói, tâm hồn và tâm trí của trẻ thơ như những tờ giấy trắng tinh mở sẵn
để tiếp nhận những nét vẽ đầu tiên từ cha mẹ và những người thân yêu. Những ký
ức tuổi thơ vì thế khó có thể phai nhòa trong cuộc sống của các em sau này.
Chấn thương tuổi thơ sẽ ảnh hưởng tới mối quan hệ và hành vi của trẻ khi bước
vào tuổi trưởng thành. Nhiều bằng chứng cho thấy mối quan hệ tội phạm của tuổi
vị thành niên và người trưởng thành liên quan tới những tổn thương của tuổi
thơ.
3. Phải dạy những gì?
Mục tiêu của của
việc giáo dục Kitô giáo là giúp con cái trở thành người và trở thành người con
Thiên Chúa. Khuôn mẫu của con người hoàn hảo đó là Chúa Giêsu, Đấng là Con
Thiên Chúa đã hạ sinh làm người để nên mẫu mực cho chúng ta noi theo[3].
Trong việc giáo dục
con cái, phải để ý đến mặt nhân bản cũng như mặt đức tin.
3.1. Giáo dục nhân bản
Nền giáo dục nhân
bản phải bao gồm cả ba phương diện: đức, trí và thể dục.
- Thể dục: Dạy con vệ sinh sạch sẽ, giữ gìn sức khoẻ (tình trạng của trẻ em thừa hoặc thiếu dinh dưỡng trong các gia đình gia
tăng; các bệnh về vệ sinh răng miệng, tiêu hóa… nơi các trẻ cũng gia tăng đáng
kể. Tình trạng học thêm của các học sinh hoặc việc các em dành quá nhiều giờ
cho truyền hình, điện thoại khiến các em không có giờ cho thể dục khiến các em
bị béo phì, cận thị, trầm cảm… Trong một lời, việc giáo dục thể lý chưa được
chú trọng đúng mức).
- Trí dục: Trau dồi cho chúng về học vấn, về nghề nghiệp, để chúng có
thể sống tự lập, xây dựng tương lai cuộc đời mình, góp phần xây dựng xã hội (giáo dục trí dục phải tạo cho các em có suy nghĩ độc lập, tránh học
thuộc lòng. Cũng nên tập cho con cái có thói quen đọc sách, học thêm ngoại ngữ
để nâng cao kiến thức của các em).
- Đức dục: Trừ
khử những thói hư tật xấu và tập luyện những tính tốt. Nhất là bốn nhân đức cột trụ làm nền tảng cho những nhân đức
khác: khôn ngoan, công bằng, tiết độ và dũng cảm.
. Khôn ngoan: Biết khiêm nhường lắng nghe và mau mắn
vâng lời; biết suy nghĩ cân nhắc trước khi làm và khi làm xong sẽ dừng lại một
chút để kiểm điểm và rút kinh nghiệm; biết xem xét và chuẩn bị kỹ để chu toàn
mọi bổn phận thật chu đáo cũng như để ứng xử đúng trước những tình thế mới (thận
trọng trong suy nghĩ, lời nói, hành động và trong tiếp cận xử lý các thông tin
trong một thế giới mà vai trò của công nghệ thông tin có thể định hướng và bóp
méo sự thật).
. Công bằng: Chăm chỉ làm tròn bổn phận; yêu thương mọi người, tôn trọng của
cải và quyền lợi của họ; tôn trọng của chung và biết lo cho công ích; luôn
thành thật trong lời nói và việc làm; không bao giờ gian lận (công
bằng của Kitô giáo phải luôn gắn với tình yêu. Đối với Thiên Chúa, công bằng là
lòng thương xót và tha thứ. Tiếng nói cuối cùng của Thiên Chúa không là hình
phạt hay loại trừ nhưng là tình yêu. Thiên Chúa sai con mình đến thế gian không
để luận phạt nhưng để thế gian nhờ Con của Người mà được sống. Chúa Giêsu tuyên
bố, Con Người đến để tìm kiếm và cứu chữa những gì đã hư mất).
. Tiết độ: Có kỷ luật, đúng giờ giấc và chừng mực trong những điều nhỏ
mọn hằng ngày, trong ăn uống cũng như giải trí; tập cân nhắc đúng bậc thang giá
trị theo tinh thần Kitô giáo và biết chọn lựa cách ý thức. Biết tiết
kiệm. Dạy cho con cái biết giá trị của lao động cũng như giá trị thực sự
của của cải vật chất. Hướng dẫn con cái chọn thú vui giải trí cũng như bè bạn (nhân đức là sự trung dung. Con người phải tìm kiếm sự quân bình trong
mọi lãnh vực của cuộc sống. Đánh mất sự cân bằng này, con người sẽ rơi vào tình
trạng quá khích, quá tải và cuối cùng phá vỡ mối quan hệ hài hòa với Chúa, với
người và với đời).
. Dũng cảm: Biết can đảm đứng vững trong điều tốt; biết chấp nhận những
sai lỗi của mình, tự tin và tự lập, biết lãnh nhận trách nhiệm và hậu quả do
công việc mình đã làm (dám đối diện với sự thật và bảo vệ sự thật
đến cùng mà không sợ bị trả giá. Có những sự thật làm chúng ta đau lòng nhưng
chỉ có sự thật mới giải phóng con người chúng ta. Trong xã hội hiện tại, sự
gian dối đang là một căn bệnh trầm kha tấn công mọi tầng lớp, thậm chí ngay
trong môi trường giáo dục học đường. Cha mẹ cần dạy cho con mình lòng can đảm
qua cách sống của mình – một lối sống không tìm yên thân, không để cho sự sợ
hãi làm cho mình bị tê liệt, nhưng chiến đấu kiên cường cho sự thật).
Đối với người Việt
Nam, những đức tính ấy được diễn tả qua khái niệm “trung dung”, Nhân, Nghĩa,
Lễ, Trí, Tín. Những đức tính này giúp ta biết yêu thương, có lòng biết ơn, cộng
tác và nâng đỡ người khác, nói năng cũng như cư xử lễ độ và tế nhị, biết suy
nghĩ cân nhắc và biết tạo nên sự tin cậy lẫn nhau.
Riêng đối với nữ
giới cần thêm: Công, dung, ngôn, hạnh.
Giáo dục giới tính: Ngoài ra, trong việc giáo dục nhân bản cũng phải để ý đến
việc giáo dục giới tính, hướng dẫn con cái về phái tính và tính dục. Việc giáo
dục này nhằm mục đích giúp con cái có một sự hiểu biết về tính dục phù hợp với
lứa tuổi và tầm nhận thức, để chúng sống trong sạch, trưởng thành, xứng đáng là
người nam, người nữ như ý Chúa. Trong việc giáo dục này, cũng cần dạy cho con
cái biết sử dụng đúng đắn các phương tiện truyền thông, đặc biệt về phim ảnh,
internet.
Nền giáo dục nhân
bản này là điều hết sức cần thiết. Đức Thánh Cha nói: “Dù phải đương đầu với
những khó khăn, mà ngày nay lại thường là những khó khăn to lớn trong trách
nhiệm giáo dục con cái, bậc cha mẹ cần phải tin tưởng và can đảm giáo dục con
cái họ theo những giá trị chính yếu của đời người. Trẻ em phải lớn lên trong
một sự tự do chân chính trước các của cải vật chất, biết chọn một nếp sống giản
dị và khắc khổ, vì xác tín mạnh mẽ rằng: giá trị của con người là do cái mình
làm, hơn là do cái mình có.”[4]
Cha xứ giải thích:
Chúng
ta không thể cấm con cái tiếp cận các phương tiện thông tin bởi đó là xu thế
của thời đại. Mặt khác, các phương tiện tự nó không xấu, trái lại có ích trong
học tập, nghiên cứu và cuộc sống con người khi chúng ta biết làm chủ thay vì nô
lệ nó. Trong thực tế, các phương tiện như truyền hình, internet, điện thoại và
các phương tiện khác chưa được sử dụng cách tốt đẹp và mang lại lợi ích cho
người dùng mà trái lại, do sự buông lỏng của cha mẹ, nó chủ yếu được các em
dùng cho việc giải trí và tiếp cận những trang mạng có hại cho cuộc sống tâm
hồn của các người trẻ.
Xem đó chúng ta
thấy: Để trở thành một người Kitô hữu, thì tiên vàn phải là một người cho đúng
nghĩa của nó. Hay nói một cách khác: Phải là người trước đã, rồi sau đó mới có
thể là người Kitô hữu.
3.2. Giáo dục đức tin
Là người có đạo,
ngoài nền giáo dục nhân bản, cha mẹ còn phải cho con cái nền giáo dục Công
giáo, nghĩa là ngay từ hồi còn tấm bé, đã phải dạy cho con cái biết mến Chúa
yêu người, biết tuân giữ những giới luật của Chúa, biết tham dự những công việc
đạo đức, biết siêng năng lãnh nhận các bí tích, nhờ đó con cái sẽ trở thành
những Kitô hữu đích thực, nghĩa là những người có Đức Kitô trong tâm hồn và
mang Đức Kitô trong cuộc sống, cũng như trở thành những người tín hữu đích
thực, nghĩa là những người có đức tin và sống đức tin của mình giữa lòng cuộc
đời.
Công đồng Vaticanô
II nói: “Vợ chồng đã lãnh nhận phẩm giá và chức vụ làm cha mẹ, sẽ chăm lo chu
toàn bổn phận giáo dục, nhất là về phương diện tôn giáo, vì bổn phận này liên
hệ đến họ trước[5]“.
Công đồng Vaticanô
II cũng xác định nội dung của việc giáo dục Kitô giáo như sau: “Việc giáo dục
này không những chỉ giúp nhân vị được trưởng thành, nhưng chính là nhằm giúp
những người đã được rửa tội, để nhờ hiểu biết sâu xa hơn mầu nhiệm cứu rỗi, thì
càng ngày càng ý thức hơn về hồng ân đức tin đã nhận lãnh, biết cách thờ phượng
Chúa Cha trong tinh thần và chân lý (x. Ga 4,23), nhất là qua việc cử hành
phụng vụ, cũng như được huấn luyện để biết sống theo con người mới trong công
bình và thánh thiện của chân lý (Ep 4,22-24), và nhờ vậy họ đạt tới con người
toàn thiện, chín chắn đạt tới sự sung mãn của Đức Kitô (x. Ep 4,13), góp phần
làm cho Nhiệm thể được tăng trưởng[6].
Trong việc giáo dục
đức tin, cũng cần để ý tới việc giúp con cái nhận ra ơn gọi của chúng và giúp
chúng đáp lại ơn gọi đó.
Khi con cái bắt đầu
học giáo lý, cha mẹ nên quan tâm tìm hiểu hệ thống các lớp giáo lý trong giáo
xứ mình. Ngay cả khi con cái chưa đi học, nếu được, họ cũng nên tham gia giảng
dạy hoặc hỗ trợ cho các lớp giáo lý, bởi đó là cách đơn giản để nâng cao nhận
thức giáo lý của mình và tự trang bị khả năng đào tạo đức tin cho con cái. Một
số nơi, vì giới phụ huynh ít tham gia, việc giảng dạy giáo lý được giao cho lớp
trẻ và nói tới Giáo lý viên là người ta dễ nghĩ tới những anh chị chưa lập gia
đình. Thật ra, đội ngũ Giáo lý viên phải là những người có bề dày kinh nghiệm
sống, cho nên Hội Thánh rất ước mong các đôi bạn quảng đại chia sẻ sứ mạng này.
Cha xứ giải thích:
Một
trong những hiểu lầm tai hại khi nghĩ rằng giáo dục đức tin chỉ dừng lại ở việc
dạy cho trẻ một số kiến thức giáo lý về Chúa và Giáo Hội và không biết rằng,
đức tin Kitô giáo trước hết là việc gặp gỡ và dấn bước theo Đức Kitô và những
giá trị Tin Mừng của Ngài. Cần cho trẻ hiểu Đức Kitô là ai và có ảnh hưởng cụ
thể nào qua cuộc sống của các em qua việc học hỏi và sống Tin Mừng. Dừng lại ở
việc thuộc một vài câu kinh, một số chân lý đức tin, chúng ta vô tình tạo nên
những Kitô hữu không biết Chúa Kitô và do đó, không yêu mến và tin tưởng vào
Ngài.
4. Để việc giáo dục đạt kết quả tốt
4.1. Đồng tâm nhất trí
Cha mẹ phải nhất trí
với nhau trong đường hướng và phương thức giáo dục con cái: Tìm hiểu tính tình,
năng khiếu của con cái và phải biết dùng những phương pháp thích hợp để giúp
chúng đạt được mục đích. Công đồng xác quyết:
“Gia đình là một
trường học phát triển nhân tính, nhưng để gia đình có thể sống trọn vẹn và chu
toàn sứ mệnh mình, cần phải biết hòa hợp tâm hồn: vợ chồng phải cùng nhau bàn
định, cũng như cha mẹ phải ân cần cộng tác trong việc giáo dục con cái[7]“.
Ngoài việc đồng tâm
nhất trí với nhau, cha mẹ còn phải biết cộng tác với những nhà giáo dục khác,
đặc biệt là các thầy cô và các Giáo lý viên.
Cha xứ giải thích:
Để
thuyết phục con cái học biết Chúa Kitô và tin yêu vào Ngài, cha mẹ cũng phải để
cho trẻ cảm nghiệm được điều này qua cuộc sống của mẹ cha, nhất là sự hiệp nhất
yêu thương giữa họ. Cha mẹ sẽ là phản chứng khi cuộc sống hôn nhân của họ đầy
tràn những bất hòa, xung khắc và chia rẽ.
4.2. Làm gương sáng
Kể từ lễ đính hôn,
bình thường người ta chỉ còn hơn một năm để trở thành nhà giáo dục. Cách hữu
hiệu nhất để biến mình thành nhà giáo dục là cương quyết sống những gì mình
muốn truyền đạt cho con cái. Khi cha mẹ thăng tiến chính bản thân, nêu gương
đời sống tốt đẹp về nhân cách, đạo đức và các khả năng khác, con cái sẽ noi
theo. Đúng như người xưa vẫn nói:
- Cha nào con nấy,
- Con hư tại mẹ,
cháu hư tại bà.
Thật vậy, đứa bé,
nhất là khi còn nhỏ, chưa có đủ trí khôn để phân biệt điều phải và điều trái,
điều tốt và điều xấu. Nó thường bắt chước những gì cụ thể đập vào mắt nó. Thấy
người lớn nói và làm thế nào, nó sẽ bắt
chước mà làm như vậy. Vì thế, gương sáng của cha mẹ là điều rất cần thiết trong
việc giáo dục con cái. Cha ông ta thường nói:
Lời nói như gió lung
lay,
Việc làm như tay lôi
kéo.
Công đồng cũng xác
quyết: “Được cha mẹ hướng dẫn bằng gương sáng và kinh nguyện gia đình, con cái
và tất cả những ai sống trong khuôn khổ gia đình sẽ gặp được con đường nhân ái,
cứu độ và thánh thiện dễ dàng hơn[8]“.
4.3. Tạo bầu khí gia đình đầm ấm
Cần tạo bầu khí gia
đình lành mạnh, cởi mở, thánh thiện, hoà thuận, lạc quan và biết tín nhiệm
nhau. Trong Tuyên ngôn về Giáo dục Kitô giáo, Công đồng Vaticanô II nói: “Chính
cha mẹ có nhiệm vụ tạo cho gia đình một bầu khí thấm nhuần tình yêu cũng như
lòng thành kính đối với Thiên Chúa và tha nhân, để giúp cho việc giáo dục toàn
diện con cái trong đời sống cá nhân và xã hội trở nên dễ dàng. Do đó Gia đình
là trường học đầu tiên dạy các đức tính xã hội cần thiết cho mọi đoàn thể[9]“.
Thư chung của Hội
Đồng Giám Mục Việt Nam năm 1980 nơi số 12 viết: “Gia đình của anh chị em
phải trở nên như một trường học về đức tin, một nơi để cầu nguyện,
một môi trường sống bác ái yêu thương và rèn luyện tinh thần tông đồ để
làm chứng nhân cho Chúa”.
Cha xứ giải thích:
Con
cái sẽ tìm cách đi khỏi gia đình và thích sống ngoài gia đình là kết quả của việc
chúng phải sống và chịu đựng bầu khí nặng nề, ô nhiễm của gia đình các em đang
sống. Ngược lại, đứa trẻ sẽ không bao giờ chấp nhận ly tán giữa cha mẹ và không
muốn ly tán vì nhận ra bầu khí gia đình êm ấm và thuận hòa.
4.4. Tìm hiểu con cái
Giữa cha mẹ và con
cái, giữa thế hệ già và thế hệ trẻ luôn có một khoảng cách. Nếu không chịu tìm
hiểu con cái, công việc giáo dục của cha mẹ sẽ không đạt được những kết quả
mong muốn đã đành, mà còn gây nên những bực bội và oán trách. Quả thật, giữa
cha mẹ và con cái luôn có một bức tường ngăn cách. Bức tường này chính là tuổi
tác. Vì tuổi tác chênh lệch, nên thời gian và không gian của hai thế hệ già và
trẻ cũng khác biệt, để rồi từ môi trường sống ấy đã phát sinh những dị biệt,
những bất đồng.
Giáo dục có nghĩa là
hướng dẫn, uốn nắn và làm cho tốt đẹp hơn. Vì thế, việc đầu tiên cần thực hiện
ngay, đó là phải tìm hiểu con cái, phải biết con cái nghĩ gì, muốn gì, nói gì
và làm gì thì mới có thể hướng dẫn chúng một cách hữu hiệu.
Điều gì tốt nơi con
cái, cần biết duy trì và cổ võ để được liên tục phát triển, còn điều gì xấu, lo
nhắc bảo và sửa sai bằng những lời lẽ ôn tồn và tế nhị, thành thực và yêu
thương.
Có tìm hiểu con cái,
cha mẹ mới cảm thông và xích lại gần con cái hơn, nhờ đó lấp đầy được hố sâu
ngăn cách giữa già và trẻ, một hố sâu muôn thuở trong gia đình cũng như ngoài
xã hội, đã tạo nên những mối bất bình sâu xa giữa cha mẹ và con cái.
Cha xứ giải thích:
Bước
quan trọng của giáo dục là xây dựng lòng tin tưởng và sự kính trọng nơi con cái
với cha mẹ. Như một kết quả, con cái có khả năng bày tỏ lòng mình với cha mẹ
qua đối thoại chân thành và cởi mở với nhau. Cha mẹ cần đặt mình vào vị trí của
con cái để có thể hiểu chúng từ bên trong. Một khi trở nên bạn đồng hành, cha
mẹ dần dà nên người hướng dẫn con cái mình lớn lên trong chính môi trường của
nó. Theo cách nói của Chúa Giêsu, giáo dục trước hết là nên bạn hữu với nhau.
Cha mẹ cũng đừng quên để con cái có thể hiểu những lo lắng, hy vọng và ước muốn
của mình. Bạn không thể làm cho người khác mở lòng ra với bạn nếu trước tiên
bạn không làm cho người đó tin tưởng và kính trọng bạn.
4.5. Kiên nhẫn trong việc giáo dục
Uốn cây, cần phải
kiên nhẫn, bằng không nó sẽ gãy. Vì thế, người xưa đã từng khuyên: Dục tốc bất
đạt. Vội vã sẽ không thành.
Trẻ con thường ham
chơi và mau quên. Cho nên nói một lần mà thôi chưa đủ, chúng ta phải nói lần
nữa và lần nữa. Chúng ta phải nhắc đi nhắc lại để những lời khuyên nhủ được
thấm dần vào đầu óc của chúng.
Đừng bao giờ thất
vọng và nản chí trong việc uốn nắn sửa dạy con cái, bởi vì đó là một ơn gọi,
một thiên chức cao cả mà Chúa đã dành cho chúng ta, những bậc làm cha và làm
mẹ.
Cha xứ giải thích:
Đức
Giáo Hoàng Phanxicô nói về truyền giáo như một quá trình gieo giống và nó đòi
hỏi người gieo giống kiên nhẫn đợi chờ nó sinh ra kết quả. Trong dụ ngôn người
gieo giống – nhà giáo dục – cần có tinh thần lạc quan. Đừng để cho những bóng
tối, mất mát và thất bại khiến ta ngại ngần gieo giống. Hãy nhìn vào kết quả
ngày mai để tung gieo hạt giống vào lòng con cái, ta sẽ có ngày được gặt với
tác động của Thánh Thần Thiên Chúa.
4.6. Cầu nguyện cho con cái
Một trong những điều
mà bậc làm cha làm mẹ cần nhớ, đó là ý thức mình là những người cộng tác của
Thiên Chúa: cộng tác trong việc vun trồng sự sống, cộng tác trong việc truyền
sinh cũng như trong việc giáo dục con cái. Một trong những ơn của bí tích Hôn
phối là giúp hai vợ chồng nên thánh trong đời sống vợ chồng, trong việc đón
nhận và giáo dục con cái[10].
Bởi vậy, trong việc giáo dục con cái, hai vợ chồng cần chạy đến với Chúa, bởi
vì “Không có Thầy, các con không thể làm được gì” (Ga 15,5). Đến
với Chúa để xin Ngài soi sáng và hướng dẫn cách thức dạy dỗ. Cầu nguyện cho con
cái, đặc biệt trong những giai đoạn phát triển khó khăn của chúng.
Sau cùng và hết sức
quan trọng, để biết dạy dỗ con em, ta cần biết đến với vị Thầy tối cao của nhân
loại là Chúa Giêsu Kitô: “Hãy học cùng Ta, vì Ta dịu hiền và khiêm
nhượng trong lòng” (Mt 11,29). Ngài sẽ ban Chúa Thánh Thần cho ta để
ta học được sự hiền lành và khiêm nhường cần có.
Cha xứ giải thích:
Không
có thầy các con không thể làm được gì. Thiên Chúa không làm thay chúng ta nhưng
sẵn sàng giúp chúng ta đạt tới thành công như thánh Phaolô đã xác tín: “Tôi
trồng, Apôlô tưới nhưng Thiên Chúa là Đấng cho mọc lên”.
GHI NHỚ:
1.
H. Vì sao giáo dục con cái là bổn phận quan trọng nhất của cha mẹ?
T. Vì cha mẹ được
cộng tác với Thiên Chúa trong việc tạo nên những con người mới, những người con
của Thiên Chúa. Bổn phận này không ai thay thế được.
2. H. Phải giáo dục
con cái những gì?
T. Ngay từ lúc con
cái còn tấm bé, cha mẹ đã phải cho chúng một nền giáo dục nhân bản, đồng thời
còn phải cho chúng một nền giáo dục Công giáo, giúp chúng trở thành những Kitô
hữu trưởng thành.
3. H. Làm sao để
việc giáo dục đạt kết quả tốt?
T. Để đạt kết quả
tốt trong việc giáo dục con cái, cha mẹ cần phải:
- Một là đồng tâm
nhất trí với nhau.
- Hai là nêu gương
trước những gì mình muốn truyền đạt.
- Ba là tạo bầu khí
yêu thương trong gia đình.
- Bốn là tìm hiểu
con cái.
- Năm là kiên nhẫn
trong việc giáo dục.
- Sáu là cầu nguyện
cho con cái.
SUY NGHĨ:
1. Anh chị có suy
nghĩ gì về việc sử dụng đòn vọt trong việc dạy bảo con cái?
2. Đâu là những thái
độ “bất cập” trong việc giáo dục con cái mà cha mẹ thường hay mắc phải?
3. Muốn thành công
trong việc giáo dục con cái, đối với anh chị, điều nào là quan trọng nhất?
CẦU NGUYỆN:
Lạy thánh Giuse và Mẹ
Maria, xưa kia ở Nadarét, hai Đấng đã được diễm phúc đón nhận Con Thiên Chúa
làm con của mình. Hai Đấng đã chu toàn bổn phận làm cha làm mẹ trong việc nuôi
dưỡng, giáo dục và tặng ban cho nhân loại một người con tuyệt vời là Chúa
Giêsu. Ngày hôm nay chúng con cũng muốn nhìn vào gương Thánh Gia để xây dựng
gia đình chúng con. Chúng con muốn đóng góp cho xã hội những người công dân tốt
và cho Hội Thánh những Kitô hữu thánh thiện. Xin giúp chúng con ngay từ bây giờ
biết chuẩn bị cho mình những khả năng cần thiết trong việc nuôi dưỡng và giáo
dục những đứa con mà Chúa sẽ gửi đến cho chúng con sau này. Ước chi chúng con
sẽ cố gắng hoàn thiện hơn từng ngày để trở thành những người cha người mẹ tốt
lành và gương mẫu. Amen.
